Okna dachowe i wyłazowe – okiem inżyniera

Okna dachowe

Okna dachowe, w porównaniu do okien fasadowych, oprócz podstawowych funkcji, jakimi są doświetlanie i przewietrzanie pomieszczeń, wyróżniają się unikalnymi warunkami użytkowania.

Stanowią one dynamicznie rozwijający się segment zewnętrznej stolarki otworowej na rynku budowlanym. Instaluje się je w połaciach dachowych, zazwyczaj o nachyleniu od 15 do 90 stopni, a ich konstrukcja uwzględnia funkcję otwierania skrzydła oraz zastosowane okucia. Lokalizacja okna w połaci dachowej pozwala na swobodne kształtowanie przestrzeni pomieszczenia dzięki możliwości rozmieszczenia wyposażenia, ale przede wszystkim zapewnia dobre doświetlenie. Zaletą okien dachowych jest możliwość dostosowania sposobu otwierania skrzydeł do indywidualnych potrzeb użytkownika, zależnie od warunków montażu w dachu, takich jak kąt nachylenia czy wysokość umiejscowienia okna względem podłogi. W zależności od funkcji otwierania skrzydeł rozróżniamy okna dachowe z tradycyjnym skrzydłem obrotowym – z osią obrotu w połowie wysokości okna; uchylnym – z osią obrotu poziomą umieszczoną na górnej lub dolnej krawędzi okna; oraz uchylno-obrotowym, posiadającym dwie osie obrotu.

W przypadku występowania w pomieszczeniu ścianki kolankowej o wysokości 0,5–1,0 m, niektóre systemy okienne oferują możliwość rozbudowania okna dachowego o okno pionowe umieszczone w płaszczyźnie ściany, co zwiększa pole widzenia użytkownika i poprawia doświetlenie pomieszczenia światłem dziennym.

Dokumenty normatywne

Dla okien dachowych i wyłazów dachowych (z wyjątkiem świetlików tunelowych) podstawowym dokumentem normatywnym jest norma produktowa PN-EN 14351-1+A1:2010. To ona, w połączeniu z rozporządzeniem wydanym przez Ministra Infrastruktury, precyzyjnie reguluje kwestie wprowadzania tych wyrobów na rynek.

Wyłazy dachowe wyprodukowane w Polsce z godnie z PN-EN 14351-1+A1:2010 znajdziesz na stronie producenta: Wyłazy Dachowe Gulajski

Producent stolarki otworowej, w tym okien dachowych, ma obowiązek określić poziom właściwości użytkowych produktu w kontekście kluczowych charakterystyk, które zostały szczegółowo wymienione i sklasyfikowane w normie.

W ramach systemu poświadczania zgodności z wymaganiami normy, który określany jest stopniem 3, przed wprowadzeniem produktu do obrotu i oznakowaniem CE, producent musi przeprowadzić serię wstępnych badań typu. Obejmują one testy odporności na obciążenie wiatrem, śniegiem, reakcję na ogień, wpływ ognia zewnętrznego, wodoszczelność, zawartość substancji niebezpiecznych, nośność urządzeń zabezpieczających, właściwości akustyczne, przenikalność cieplną, właściwości związane z promieniowaniem oraz przepuszczalność powietrza.

Szczegółowe klasyfikacje tych charakterystyk zostały przedstawione w normie, gdzie określono minimalne, średnie i maksymalne klasy, jakie mogą osiągnąć okna, w tym okna dachowe i wyłazowe. Z uwagi na specyfikę zastosowania oraz warunki użytkowania okien dachowych, zgodnie z instrukcją Instytutu Techniki Budowlanej, zostały określone minimalne klasy właściwości, które muszą spełniać te wyroby.

Norma PN-EN 14351-1+A1:2010 w produkcji wyłazów dachowych

Norma PN-EN 14351-1+A1:2010, będąca europejskim standardem dla okien i drzwi zewnętrznych, odnosi się do wyłazów dachowych w kilku istotnych aspektach:

1. Wprowadzanie do obrotu: Norma określa wymagania dotyczące wprowadzania do obrotu wyłazów dachowych, w tym wymogi związane z oznakowaniem CE, które informuje o zgodności produktu ze wspólnymi przepisami Unii Europejskiej.
2. Charakterystyki użytkowe: Ustala, jakie właściwości użytkowe powinny posiadać wyłazy dachowe, w tym ich wytrzymałość na obciążenia zewnętrzne takie jak wiatr i śnieg, a także ich reakcję na ogień.
3. Właściwości termiczne i akustyczne: Określa jakie minimalne wymagania powinny spełniać wyłazy dachowe pod kątem izolacyjności termicznej i akustycznej.
4. Wodoszczelność: Wymaga, aby wyłazy dachowe były wodoszczelne, co jest kluczowe dla zapewnienia ochrony przed warunkami atmosferycznymi.
5. Nośność urządzeń zabezpieczających: Określa wymogi odnośnie nośności elementów zabezpieczających, co ma zapewnić bezpieczeństwo użytkowania.
6. Odporność na obciążenie stałe: Zawiera wytyczne odnośnie do zdolności wyłazów do wytrzymywania stałych obciążenia bez uszkodzenia lub utraty funkcjonalności.
7. Substancje niebezpieczne: Norma wymaga, aby wyłazy dachowe były wolne od substancji niebezpiecznych, które mogłyby zagrażać zdrowiu lub środowisku.
8. Ocena zgodności: Wskazuje procedury oceny zgodności produktu, w tym badania wstępne i bieżące kontrole produkcji.

Norma ta jest kompleksowym źródłem wytycznych dotyczących projektowania, produkcji i testowania wyłazów dachowych, aby zapewnić ich bezpieczeństwo, trwałość i odpowiednią jakość użytkową.

Norma PN-EN 14351-1+A1:2010 w produkcji okien w dachu

Norma PN-EN 14351-1+A1:2010 odnosi się do okien zewnętrznych, a więc również do okien dachowych, określając wymagania, jakie te produkty muszą spełniać. W przypadku okien dachowych, norma ta określa szereg kwestii technicznych i użytkowych, w tym między innymi:

1. Przenikalność cieplna: Określa wymagania dotyczące izolacyjności cieplnej okien, co wpływa na ich efektywność energetyczną oraz komfort cieplny w pomieszczeniach.
2. Wodoszczelność: Wymagania dotyczące zdolności okien do opierania się wodzie, co jest szczególnie ważne dla okien dachowych narażonych na deszcz i topniejący śnieg.
3. Odporność na obciążenie wiatrem: Określa, jak okna dachowe muszą radzić sobie z siłą wiatru, co ma istotne znaczenie dla ich trwałości i stabilności.
4. Odporność na obciążenie śniegiem: Wymagania dotyczące konstrukcji okien dachowych, aby wytrzymywały ciężar śniegu.
5. Bezpieczeństwo użytkowania: Zawiera wytyczne dotyczące bezpieczeństwa, na przykład odporność na uderzenia, włamanie czy możliwość bezpiecznego użycia w przypadku ewakuacji.
6. Odporność na działanie ognia: Normy mogą określać, jak okna dachowe zachowują się w kontakcie z ogniem i jaką mają klasyfikację odporności ogniowej.
7. Przepuszczalność powietrza: Wymagania dotyczące szczelności okien i ich zdolności do zapewnienia odpowiedniej wentylacji.
8. Właściwości akustyczne: Wymagania dotyczące izolacji akustycznej, która ma wpływ na komfort użytkowania pomieszczeń pod dachem.
9. Nośność urządzeń zabezpieczających: Jeżeli okna dachowe wyposażone są w urządzenia zabezpieczające, norma może określać wymagania dotyczące ich nośności i wytrzymałości.
10. Trwałość: Wymagania dotyczące trwałości okien, ich odporności na czynniki atmosferyczne i UV, a także zachowania parametrów przez określony czas.
11. Substancje niebezpieczne: Norma może zawierać wymagania dotyczące ograniczenia lub eliminacji substancji niebezpiecznych w produkcji okien dachowych.

Te wymogi są częścią procesu certyfikacji i wprowadzania okien dachowych na rynek, a także informują klientów i użytkowników końcowych o standardzie i jakości produktu.

Podsumowanie

Artykuł porusza temat specyfiki i znaczenia okien dachowych oraz wyłazów w kontekście budownictwa. Zwraca uwagę na różne mechanizmy otwierania okien dachowych, ich wpływ na oświetlenie pomieszczeń i elastyczność aranżacji przestrzeni. Omawia również dokument normatywny PN-EN 14351-1+A1:2010, który reguluje standardy dla okien i wyłazów dachowych, w tym wymagania dotyczące oznakowania CE, charakterystyk użytkowych, wytrzymałości na obciążenia zewnętrzne, reakcji na ogień, izolacyjności termicznej i akustycznej, wodoszczelności, nośności urządzeń zabezpieczających oraz odporności na stałe obciążenie.